Dysocjacja somatoformiczna – walidacja narzędzia SDQ-20

Zaburzenia dysocjacyjne są związane z doświadczeniem traumy i trudnościami w zakresie przetwarzania oraz integracji urazowych wspomnień, emocji i wrażeń cielesnych. W psychotraumatologii wyróżnia się dwie kategorie objawów dysocjacyjnych: psychoformiczne i somatoformiczne. Objawy dysocjacji psychoformicznej obejmują procesy psychiczne (dotyczące myśli lub pamięci), a objawy somatoformiczne są związane z sensomotorycznymi aspektami doświadczeń urazowych. Objawy somatoformiczne obejmują zjawiska określane jako konwersyjne i niektóre somatyzacyjne. Zarówno dysocjacja psychoformiczna, jak i somatoformiczna mogą przejawiać się w postaci objawów negatywnych (utrata percepcji lub kontroli) oraz pozytywnych (intruzje). Przykładem negatywnych objawów somatoformicznych są częściowa lub całkowita utrata: wzroku, słuchu, zapachu, smaku lub wrażeń kinestetycznych albo utrata kontroli nad ruchami dowolnymi. Pozytywne objawy somatoformiczne dotyczą aktywacji wrażeń zmysłowych połączonych z traumatycznym wspomnieniem (bólu, smaku, zapachu) lub ruchów mimowolnych, drgawek, itp.

* * *

Tekst powstał na podstawie publikacji z przeprowadzonych w Polsce badań, których celem była walidacja Kwestionariusza Dysocjacji Somatoformicznej (SDQ-20). Pełen tekst raportu opublikowanego w języku angielskim w European Journal for Trauma & Dissociation można uzyskać od autora poprzez stronę: ResearchGate

* * *

Różne kategorie diagnostyczne charakteryzują się odmiennym nasileniem objawów dysocjacji somatoformicznej. Pacjenci z dysocjacyjnym zaburzeniem tożsamości (DID), a następnie osoby cierpiące na DDNOS (wg DSM-IV) prezentują najwyższe nasilenie tych objawów. U osób z zaburzeniami lękowymi, depresją i ChAD stwierdzono względnie najniższy stopień nasilenia objawów somatoformicznych. Z tego względu i ponieważ każda metoda poprawiająca słabą dotychczas rozpoznawalność zaburzeń dysocjacyjnych ma ogromne znaczenie, przesiewowe badanie w kierunku dysocjacji somatoformicznej wydaje się cenne i uzasadnione. 

Na świecie powszechnie jest używany Kwestionariusz Dysocjacji Somatoformicznej (SDQ-20), służący do oceny stopnia nasilenia objawów somatoformicznych. Istnieje również skrócona wersja tego narzędzia (SDQ-5), która zawiera jedynie pięć itemów (z długiej wersji), opisujących doświadczenia najczęściej zgłaszane przez pacjentów z zaburzeniami dysocjacyjnymi. Chociaż SDQ-20 jest dostępny w wielu wersjach językowych, to w Polsce brakuje jakichkolwiek walidowanych testów do badań przesiewowych w kierunku zaburzeń dysocjacyjnych. 

Celem tego badania było przeprowadzenie oceny właściwości psychometrycznych dla polskiego tłumaczenia SDQ-20, w tradycyjnej wersji (papier i ołówek) oraz online,  administrowanej za pomocą strony internetowej (www.e-psyche.eu). Oceniano również możliwości wykorzystania tego narzędzia i pięciu pytań pochodzących z oryginalnej wersji (SDQ-5) do badań przesiewowych w kierunku zaburzeń dysocjacyjnych. Trafność i rzetelność były oceniane na próbie 597 uczestników należących do grupy nieklinicznej (N = 323) lub klinicznej (N = 274), którzy wypełnili kwestionariusz tradycyjnie (N = 79) lub online (N = 518). W mieszanej grupie klinicznej znajdowało się 20 pacjentów z zaburzeniami dysocjacyjnymi (konwersyjnymi), których zdiagnozowano za pomocą pogłębionego wywiadu klinicznego TADS-I, oraz osoby z innymi zaburzeniami. 

Właściwości psychometryczne oryginalnej wersji SDQ-5 nie były zadowalające, wobec czego poddano analizie alternatywną wersję tego narzędzia (PSDQ-5) z innym zestawem pytań, zaczerpniętych z SDQ-20. Analiza czynnikowa metodą głównych składowych bez rotacji potwierdziła jednoczynnikową strukturę wersji tradycyjnej i wersji online zarówno SDQ-20, jak i PSDQ-5. Rzetelność testów w obu wersjach mierzona za pomocą Alfy-Cronbacha była zadowalająca  (SDQ-20 > 0,84, PSDQ-5 > 0,74). Punkt odcięcia umożliwiający osiągnięcie maksymalnej czułości i swoistości narzędzia dla zaburzeń dysocjacyjnych (konwersyjnych) wynosił 29,5 dla SDQ-20 (czułość: 95,0% i swoistość: 75.6%) i 7,5 dla PSDQ-5 (czułość:  95,0% i swoistość: 65,9%). Pacjenci z zaburzeniami dysocjacyjnymi, w porównaniu z osobami z innymi zaburzeniami oraz osobami z grupy nieklinicznej, uzyskali znacząco wyższe wyniki w SDQ-20 i PSDQ-5 (trafność kryterialna).

Niniejsze badanie dostarcza dowodów na to, że polskie wersje SDQ-20 i PSDQ-5, stosowane w sposób tradycyjny lub przez stronę internetową, mają bardzo dobre właściwości psychometryczne. Narzędzia te mogą być zatem skutecznie stosowane w praktyce klinicznej i dla celów badawczych. Ma to szczególne znaczenie w Polsce, gdzie brakowało narzędzi przesiewowych dla zaburzeń dysocjacyjnych. Ich stosowanie może się przyczynić do lepszego rozpoznawania objawów dysocjacyjnych i diagnostyki zaburzeń z tego kręgu.

Kwestionariusz SDQ-20 można pobrać w wersji papier i ołówek w strefie profesjonalisty. Narzędzie to jest też dostępne w wersji online. Korzystanie z serwisu e-psyche.eu w celu rejestracji użytkowników, celem wykonania przez niech testów z możliwością podglądu wyników przez osobę kierującą, wymaga podpisania odpowiedniej umowy. Zainteresowanych proszę o kontakt: ipietkiewicz@swps.edu.pl

Diagnoza różnicowa zaburzeń dysocjacyjnych: warsztat TADS-I

TERMIN: Sobota, 8 września 2018 roku, godz. 9.00 – 20.00
MIEJSCE: Uniwersytet SPWS w Katowicach, ul. Techników 9

Wczesna i przewlekła trauma związana z zaniedbaniem, nadużyciem fizycznym, seksualnym lub emocjonalnym, może skutkować poważnymi objawami psychiatrycznymi. Chociaż tego typu doświadczeniom poświęca się coraz więcej uwagi, to rozpoznawanie objawów posttraumatycznych, w szczególności dysocjacji, nadal wydaje się niewystarczające. Pacjenci z historią traumy zgłaszają się do specjalistów zdrowia psychicznego z różnymi dolegliwościami i problemami, ale rzadko wiążą je z wydarzeniami urazowymi, unikają wspomnień związanych z traumą i niechętnie o niej mówią. Z tego względu umiejętność postawienia właściwej diagnozy jest bardzo ważna, również dla adekwatnego planu dalszego leczenia. W nabyciu tej umiejętności praktycznej pomocne będzie zaznajomienie się z zagadnieniami teoretycznymi dotyczącymi zaburzeń dysocjacyjnych oraz teorii dysocjacji strukturalnej przedstawiane w odrębnym wcześniejszym szkoleniu.

W czasie całodniowego warsztatu przedstawimy korzystanie z ustrukturyzowanego wywiadu TADS-I (Trauma and Dissociation Symptoms – Interview), który pozwala na ustalenie w sposób rzetelny rozpoznania zaburzeń dysocjacyjnych. Zaprezentowane zostaną poszczególne części wywiadu w oparciu o przykłady kliniczne pozwalające różnicować zaburzenia dysocjacyjne od niedysocjacyjnych. Przedstawimy możliwe odpowiedzi pacjentów na poszczególne pytania wywiadu oraz wskażemy, w jaki sposób uściślać uzyskiwane odpowiedzi, aby ostatecznie zmierzać do postawienia właściwego rozpoznania. Omawiane zagadnienia zostaną zilustrowane nagraniami wideo z przeprowadzonych wywiadów TADS-I.

Formularz rejestracyjny: REJESTRACJA

PROWADZĄCY
Dr n hum. Igor Pietkiewicz – certyfikowany psychoterapeuta i superwizor SNP PTP, adiunkt katowickiego wydziału Uniwersytetu SWPS, kierownik Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją. Czytaj więcej: http://superwizja.slask.pl/ipietkiewicz

Dr n. med. Radosław Tomalski – psychiatra, certyfikowany psychoterapeuta i superwizor SNP PTP, ordynator Dziennego Odziału Psychiatrycznego w CZP Feniks w Sosnowcu. Czytaj więcej: http://superwizja.slask.pl/rtomalski

INFORMACJA O KOSZTACH
* Koszt uczestnictwa w warsztacie wynosi 300 zł.
* Opłata obejmuje uczestnictwo, materiały używane w czasie warsztatu, catering w trakcie przerw kawowych (nie obejmuje przerwy na lunch).

ZAPISY I ZASADY REZYGNACJI
* Rejestracja wymaga wypełnienia formularza i dokonania wpłaty na konto Uniwersytetu SWPS do 15 sierpnia 2018 r
* Dane do przelewu: Uniwersytet SWPS, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa, 17 1750 0009 0000 0000 1095 1089 Reiffeisen Bank Polska S.A. W tytule przelewu należy wpisać: WARSZTAT TADS-I, <Imię i nazwisko uczestnika>

Ostateczna rezerwacja udziału w seminarium gwarantowana jest po dokonaniu rejestracji i wpłaty na konto.
* Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc, o przyjęciu na warsztat decyduje kolejność zapisów potwierdzonych wpłatą.
* Ostateczny termin zapisów i wpłaty upływa 15 sierpnia 2018 r.
* W przypadku chęci rezygnacji z udziału, prosimy poinformować o tym mailowo kierownika Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją (ipietkiewicz@swps.edu.pl) w terminie do 15 sierpnia 2018 r. Uczelnia dokona wtedy całkowitego zwrotu wpłaty. Rezygnacja z udziału po tym terminie wiąże się z utratą opłaty za uczestnictwo w warsztacie.

ORGANIZATORZY
Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją, Uniwersytet SWPS
we współpracy z Europejskim Towarzystwem Traumy i Dysocjacji (www.estd.org)

KONTAKT
Dr n.hum Igor Pietkiewicz
ipietkiewicz@swps.edu.pl

Rozpoznawanie zaburzeń dysocjacyjnych – szkolenie w Poznaniu

Termin: 06-07.10.2018 r.
Liczba godzin szkoleniowych: 20
Koszt uczestnictwa: 600 zł
Organizator: Centrum Psychoterapii Integralnej
Zapisy: tutaj

W czasie dwudniowego warsztatu przedstawimy teoretyczne zagadnienia dotyczące rozpoznawania zaburzeń dysocjacyjnych, a uczestnicy będą mogli nabyć praktycznych umiejętności pozwalających rozpoznawać różne rodzaje zaburzeń dysocjacyjnych. Teoretyczna strona warsztatu pozwoli zdefiniować pojęcie dysocjacji i zrozumieć jej znaczenie jako mechanizmu psychopatologicznego w odniesieniu do teorii dysocjacji strukturalnej, która od lat ’80 XX wieku rozwijana jest przez klinicystów holenderskich (Onno van de Hart, Ellert Nijenhuis, Suzette Boon). Z perspektywy tej teorii możliwe jest zrozumienie złożonej klinicznej prezentacji zaburzeń dysocjacyjnych. W trakcie warsztatu przedstawione zostaną szczegółowo objawy dysocjacji psychoformicznej i somatoformicznej. Omówione zostaną narzędzia przesiewowe (dostępne w polskich wersjach językowych) do badania tych objawów w zakresie ich stosowania w praktyce klinicznej.

Głowna część warsztatu oparta będzie na wykorzystaniu ustrukturyzowanego wywiadu TADS-I (Trauma and Dissociation Symptoms Interview), którego autorkami są Suzette Boon i Helga Matthess. Jest to obszerny wywiad dostępny w języku polskim, który pozwala na rzetelne ustalenie rozpoznania zaburzeń dysocjacyjnych, którego stosowanie wymaga jednak pewnego przygotowania. Omówione zostaną poszczególne części wywiadu, a komentarze dotyczące poszczególnych pytań pozwolą na lepsze różnicowanie objawów dysocjacyjnych od niedysocjacyjnych.  Przedstawimy możliwe odpowiedzi pacjentów na poszczególne pytania wywiadu oraz wskażemy, w jaki sposób uściślać uzyskiwane informacje, aby ostatecznie zmierzać do postawienia właściwego rozpoznania. Cele te zostaną zrealizowane poprzez prezentacje materiału klinicznego oraz nagrań wideo z wywiadów diagnostycznych. Uczestnicy warsztatu będą mogli też samodzielnie dokonać kodowania fragmentu nagranego wywiadu, aby przedyskutować później trudności pojawiające się w tym zadaniu.

Prowadzenie:
Dr n. hum. Igor Pietkiewicz jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym, certyfikowanym psychoterapeutą i superwizorem SNP PTP. Kieruje Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją przy katowickim wydziale zamiejscowym Uniwersytetu SWPS, gdzie realizuje projekty finansowane przez Narodowe Centrum Nauki. Jest kierownikiem akredytowanego przez SNP PTP programu stażowego do certyfikatu psychoterapeuty w CZP Feniks w Sosnowcu i prowadzi prywatą praktykę w Katowicach. Zajmuje się psychoterapią indywidualną i grupową pacjentów dorosłych z zaburzeniami nerwicowymi, osobowości i dysocjacyjnymi. Jest członkiem zarządu Europejskiego Towarzystwa Traumy i Dysocjacji (ESTD).

Dr n.med. Radosław Tomalski jest psychiatrą, certyfikowanym psychoterapeutą i superwizorem SNP PTP, kieruje dziennym odziałem psychiatrycznym w CZP Feniks w Sosnowcu, prowadzi również praktykę prywatną w Katowicach. Zajmuje się psychoterapią indywidualną i grupową pacjentów dorosłych z zaburzeniami nerwicowymi, osobowości oraz z zaburzeniami psychotycznymi. W ostatnich latach zajmuje się również diagnozą i terapią zaburzeń dysocjacyjnych, a także bierze udział w projektach badawczych związanych z tymi zagadnieniami. Pracuje w nurcie psychodynamicznym. Jest przedstawicielem na Polskę Europejskiego Towarzystwa Traumy i Dysocjacji (ESTD).

 

Patronat:

Dissociation & psychosis

What is dissociation and what is psychosis? A conceptual and symptom-based analysis

Andrew Moskovitz online
piątek, 1 grudnia 2017

Bezpłatne webinarium, w którym prof. Andrew Moskovitz będzie mówił o związkach i różnicach dotyczących symptomatologii charakteryzującej zaburzenia dysocjacyjne i psychotyczne. Wykład będzie prowadzony w języku angielskim.

Rejestracja: tutaj 

Leczenie złożonych zaburzeń dysocjacyjnych: pomiędzy fazą pierwszą i drugą

12-13 stycznia 2018 r.

Prowadząca: Suzette Boon, PhD

Warsztat zaplanowany jest na dwa dni (piątek i sobota). Prowadzony jest w języku angielskim (bez tłumaczenia na język polski). Znajomość teorii strukturalnej dysocjacji oraz podstaw diagnozowania zaburzeń dysocjacyjnych może być pomocna w pełnym skorzystaniu ze szkolenia.
Obecny warsztat będzie rozwijał kwestie poruszone w poprzednim spotkaniu (2016 rok), poprzez podjęcie problematycznych kwestii pojawiających się w fazie I leczenia oraz kwestii związanych z fazą 2 terapii.

Dzień 1
Leczenie „trudnego” pacjenta z zaburzeniem dysocjacyjnym: kontynuacja leczenia w fazie 1

Każdy terapeuta napotkał „trudnego pacjenta” który wywołuje poczucie winy, wściekłości, poniżenia, bezradności i niekompetencji oraz który wydaje się stawiać opór niemal każdemu wysiłkowi zmierzającemu do poprawy. Wobec masywnego oporu terapeuta może uwikłać się w relację z pacjentem lub też zdystansować od niego. „Trudny pacjent” może być rozumiany jako przejawiający problemy w kilku powiązanych obszarach:

1. Przewlekłe obrony przed spodziewanym zagrożeniem w relacji ((krytyką, odrzuceniem, opuszczeniem, pochłonięciem lub kontrolą)
2. Przewlekłe obrony przed wewnętrznym doświadczeniem (afektem, przekonaniami, odczuciami fizycznymi, pragnieniami, potrzebami)
3. Trudności w samoregulacji

Dodatkowym problemem może być bieżące nadużycie, które dodatkowo komplikuje terapię. Interwencje ukierunkowane są przede wszystkim na terapeutę, który musi nauczyć się empatycznie rozumieć zachowanie pacjenta i reagować refleksją, a nie działaniem. Szeroko zostaną omówione strategie postepowania dla terapeuty oraz dla pacjenta. W pierwszym dniu skupimy się na chronicznych obronach i zachowaniach podważających terapię. Uczestnicy będą mogli poznać te zagadnienia w oparciu o dyskusję przypadków oraz odgrywanie scen z pacjentami.

Dzień 2
Faza 2 – leczenie traumatycznych wspomnień u pacjentów ze złożonymi zaburzeniami dysocjacyjnymi

W fazie drugiej uwaga zwraca się przede wszystkim na pracę ze wspomnieniami traumatycznych wspomnień. Efektywna praca w tej fazie polega na przypominaniu sobie, tolerowaniu, przetwarzaniu oraz integrowaniu przytłaczających wydarzeń z przeszłości. Warsztat zacznie się prezentacją listy pozwalającej ocenić, czy pacjent jest gotowy na przejście z fazy pierwszej do drugiej. A jeśli pacjent jest gotowy – od czego zacząć? Jak zaplanować sesje? Które części dysocjacyjne mają w nich uczestniczyć? Co jest potrzebne, aby zachować bezpieczeństwo podczas tego rodzaju pracy? Jak pacjenci mogą skontenerować intensywne emocje, kiedy praca staje się zbyt intensywna? Skąd wiemy, że wspomnienie jest wystarczająco zintegrowane. Szczególna uwaga zostanie poświęcona „technice prowadzonej syntezy” opracowanej przez twórców teorii strukturalnej dysocjacji.

Zainteresowani udziałem w warsztacie proszeni są o wypełnienie zgłoszenia: REJESTRACJA

 

O prowadzącej:
Suzette Boon jest psychologiem klinicznym, psychoterapeutką i superwizorką. Jej doświadczenie szkoleniowe wywodzi się z terapii systemowej i poznawczo-behawioralnej, jednak przez wiele lat korzystała we własnym szkoleniu z superwizji w nurcie psychodynamicznym. Ma bogate doświadczenie kliniczne w lecznictwie psychiatrycznym, zarówno szpitalnym, jak i ambulatoryjnym. Od końca lat ’80 zajmuje się diagnozą i leczeniem pacjentów z wczesnym doświadczeniem traumy, w szczególności pacjentów ze złożonymi zaburzeniami dysocjacyjnymi. Od wielu lat prowadzi szkolenia dotyczące rozpoznawania i leczenia zaburzeń dysocjacyjnych na całym świecie.

W ostatnich latach przygotowała we współpracy z Kathy Steele i Onno van der Hart podręcznik do pracy dla pacjentów z takimi zaburzeniami. W tym roku (styczeń 2017) ukazał się również podręcznik przeznaczony dla terapeutów pracujących z pacjentami z zaburzeniami dysocjacyjnymi. Suzette Boon jest współautorką ustrukturyzowanego wywiadu diagnostycznego dla zaburzeń dysocjacyjnych TADS-I, który dostępny jest również w polskiej wersji.

Rzadko można spotkać wykładowcę, który potrafiłby w równie klarowny i zrozumiały sposób przekazać niezwykle złożone kwestie, nawiązując przy tym bezpośredni kontakt ze słuchaczami. Proponowany warsztat łączy niezwykle bogate doświadczenie kliniczne z precyzją myślenia diagnostycznego, unikając przy tym nadmiernych uproszczeń.

Informacja o kosztach:
Koszt uczestnictwa w warsztacie wynosi 600 zł , dla członków European Society for Trauma & Dissociation (jak w prosty sposób zostać członkiem ESTD? ) 400 zł. Opłata obejmuje uczestnictwo w warsztacie, materiały używane w czasie warsztatu, catering w trakcie przerw kawowych.

Opłatę za seminarium proszę wpłacać na konto nr: 17 1750 0009 0000 0000 1095 1089 w Reiffeisen Bank Polska S.A., którego właścicielem jest Uniwersytet SWPS, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa.

W tytule przelewu proszę wpisać: „warsztat Boon, <Imię i nazwisko uczestnika>”


Zasady dotyczące rejestracji i rezygnacji z uczestnictwa:

Ostateczna rezerwacja udziału w konferencji gwarantowana jest po dokonaniu opłaty. Ilość miejsc jest ograniczona. Rezygnacja z udziału i całkowity zwrot kosztów są możliwe do 15 grudnia, po tym terminie ewentualna rezygnacja wiąże się z możliwością zwrotu połowy wniesionej opłaty za warsztat.

Miejsce:
Miejscem spotkania będzie Uniwersytet SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach, ul. Techników 9.

Kontakt:
Dr n. hum Igor Pietkiewicz, ipietkiewicz@swps.edu.pl

Organizator:


Uniwersytet SWPS, WZ Katowice

Patronat:

Warsztat diagnozy zaburzeń dysocjacyjnych w oparciu o wywiad TADS-I

17.11.2017 i 1.12.2017, w godzinach 15.00 – 20.00
Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją
Uniwersytet SWPS w Katowicach

Wczesna i przewlekła trauma związana z zaniedbaniem, nadużyciem fizycznym, seksualnym lub emocjonalnym, może skutkować poważnymi objawami psychiatrycznymi. Chociaż tego typu doświadczeniom poświęca się coraz więcej uwagi, to rozpoznawanie objawów posttraumatycznych, w szczególności dysocjacji, nadal wydaje się niewystarczające. Pacjenci z historią traumy zgłaszają się do specjalistów zdrowia psychicznego z różnymi dolegliwościami i problemami, ale rzadko wiążą je z wydarzeniami urazowymi, unikają wspomnień związanych z traumą i niechętnie o niej mówią. Z tego względu umiejętność postawienia właściwej diagnozy jest bardzo ważna. W nabyciu tej umiejętności praktycznej pomocne będzie zaznajomienie się z teorią dysocjacji strukturalnej, której podstawy przedstawione zostaną na seminarium wprowadzającym do zaburzeń dysocjacyjnych 13 października.

W czasie dwóch pięciogodzinnych spotkań warsztatowych przedstawimy korzystanie z ustrukturyzowanego wywiadu TADS-I (Trauma and Dissociation Symptoms – Interview), który pozwala na ustalenie w sposób rzetelny rozpoznania zaburzeń dysocjacyjnych. W pierwszej części warsztatu zaprezentowane zostaną poszczególne części wywiadu w oparciu o przykłady kliniczne pozwalające różnicować zaburzenia dysocjacyjne od niedysocjacyjnych. Przedstawimy możliwe odpowiedzi pacjentów na poszczególne pytania wywiadu oraz wskażemy, w jaki sposób uściślać uzyskiwane odpowiedzi, aby ostatecznie zmierzać do postawienia właściwego rozpoznania.

Formularz rejestracyjny: REJESTRACJA

Prowadzący:
Dr n. med. Radosław Tomalski – psychiatra, certyfikowany psychoterapeuta i superwizor SNP PTP, ordynator Dziennego Odziału Psychiatrycznego w CZP Feniks w Sosnowcu. Czytaj więcej: http://superwizja.slask.pl/rtomalski

Dr n hum. Igor Pietkiewicz – certyfikowany psychoterapeuta i superwizor SNP PTP, adiunkt katowickiego wydziału Uniwersytetu SWPS, kierownik Centrum Badań nad Traumą i Dysocjacją. Czytaj więcej: http://superwizja.slask.pl/ipietkiewicz

Informacja o kosztach:
Koszt uczestnictwa w warsztatach wynosi 200 zł. Opłata obejmuje uczestnictwo, materiały używane w czasie warsztatu, catering w trakcie przerw kawowych.

Opłatę za seminarium proszę wpłacać na konto nr: 17 1750 0009 0000 0000 1095 1089 w Reiffeisen Bank Polska S.A., którego właścicielem jest Uniwersytet SWPS, ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa.

W tytule przelewu proszę wpisać: warsztat TADS, Imię i nazwisko uczestnika

Zasady dotyczące rejestracji i rezygnacji z uczestnictwa:
Ostateczna rezerwacja udziału w seminarium gwarantowana jest po dokonaniu rejestracji i opłaty do 27 października 2017 r. Ilość miejsc jest ograniczona. Rezygnacja z udziału i całkowity zwrot kosztów są możliwe do 3 listopada 2017. Po tym terminie rezygnacja wiąże się z utratą opłaty za uczestnictwo w seminarium.

Data i miejsce: 17 listopada 2017 i 1 grudnia 2017, 15.00 – 20.00
Uniwersytet SWPS, WZ Katowice, Techników 9, sala 111 (I piętro)

Kontakt: Dr n.hum Igor Pietkiewicz, ipietkiewicz@swps.edu.pl

Organizatorzy:


Wpływ traumy na mózg

W trakcie lipcowej konferencji EMDR w Barcelonie, bardzo ciekawe wystąpienie miał Martin Teicher, który  jest wykładowcą psychiatrii na Uniwersytecie Harvarda w Stanach Zjednoczonych i od 1988 roku kieruje programem badawczym z biopsychiatrii rozwojowej (Developmental Biopsychiatry Research Program) w McLean Hospital.  Dr Teicher przedstawił wpływ różnego typu doświadczeń urazowych na rozwijający się mózg, jego struktury i funkcje.

W swoim wystąpieniu wskazywał na to, że jeżeli we wczesnym życiu występują wydarzenia urazowe, to cały układ regulujący reakcje na stres jest nadaktywny w późniejszym życiu. Dochodzi również do zmian epigeneteycznych poprzez modyfikacje białek histonowych i metylację DNA w określonych regionach. Poddanie rozwijającego się mózgu wpływowi hormonów stresu zmienia ekspresję genów, mielinizację, morfologię neuronów, neurogenezę i tworzenie synaps. Efekt ten jest wzmacniany poprzez zaburzenia snu i mediatory stanu zapalnego w ośrodkowym układzie nerwowym. Doświadczenia urazowe w dzieciństwie związane są ze zwiększoną aktywnością cytokin zapalnych w OUN w wieku dorosłym i ze skróceniem czasu życia.
Do rejonów mózgu podatnych szczególnie na doświadczenia urazowe w dzieciństwie należą: ciało modzelowate, ciała migdałowate, hipokampy, kora czuciowa, przedczołowa, zakręt obręczy.

Niekorzystny wpływ doświadczeń urazowych na mózg wiąże się z określonymi okresami wrażliwości. Na przykład, przemoc werbalna ze strony rodziców ma wpływ na rozwój ciała modzelowatego u dziewczynek między 14 a 16 rokiem życia, a u chłopców między 8 a 10 rokiem życia. Według przeprowadzonych badań, objawy dysocjacyjne były przede wszystkim związane z ciężkością urazu, a nie z określonym jego rodzajem.

Zmiany w rozwoju danej struktury OUN niekoniecznie przekładają się na zakłócenie jej funkcji. U niektórych dochodzi do skompensowania zaburzeń strukturalnych. Mimo to, nadal są one wykrywalne w badaniach obrazowych. Określone zmiany strukturalne są charakterystyczne NIE dla określonych zaburzeń psychicznych, a dla określonych doświadczeń urazowych, mających miejsce w czasowym oknie podatności. Oznacza to, że osoby z takim samym rozpoznaniem, na przykład depresji, które doświadczyły nadużycia, różnią się struktura OUN w porównaniu do osób z tym samym rozpoznaniem, które nie doświadczyły nadużyć.

 

 

Kontrowersje dotyczące fazy stabilizacji

W trakcie swojego wystąpienia (zob. abstrakt) na odbywającej się w Barcelonie na początku lipca 2017 r. konferencji EMDR, Dolores Mosquera przedstawiła kontrowersje dotyczące fazy stabilizacji w leczeniu złożonego PTSD (Complex PTSD, C-PTSD). Chociaż obecnie w żadnej klasyfikacji psychiatrycznej taka jednostka nozologiczna nie jest uwzględniona, osoby zajmujące się leczeniem zaburzeń związanych z traumą posługują się powszechnie tym rozpoznaniem i prawdopodobnie zostanie ono też uwzględnione w kolejnej wersji klasyfikacji WHO (ICD-11).

Uznawanym przez większość terapeutów standardem leczenia C-PTSD jest prowadzenie terapii w sposób fazowy, gdzie faza pierwsza służy uzyskaniu stabilizacji objawów, aby w drugiej fazie można było przepracowywać traumatyczne wspomnienia, unikając dalszej destabilizacji związanej z reaktywacją traumy. W ostatnich latach toczy się jednak dyskusja, czy faza stabilizacji jest konieczna i czy być można u niektórych pacjentów przyspieszyć moment przepracowania traumatycznych wspomnień. Wystąpienie psycholożki i psychoterapeutki Dolores Mosquera odnosiło się do tej kontrowersji. Autorka ma duże doświadczenie w obszarze leczenia zaburzeń osobowości, zaburzeń dysocjacyjnych, PTSD i C-PTSD, w szczególności z zastosowaniem metody EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Z jednej strony zwracała uwagę, że zbyt długa praca przygotowawcza w przypadku niektórych pacjentów może budzić wątpliwości natury etycznej, jeśli jest postrzegana jako niepotrzebna. Z drugiej strony, Mosquera zwracała uwagę na fakt, że EMDR może spowodować  ujawnienie u niektórych pacjentów skompensowanego zaburzenia dysocjacyjnego lub też doprowadzić do poważnej dekompensacji rozpoznanego już zaburzenia. Autorka przedstawiała też możliwości wykorzystywania EMDR w fazie stabilizacji, a nie tylko jako metodę przepracowywania traumatycznych wspomnień. Podkreśla, że brak jest badań naukowych porównujących leczenie osób, u których zastosowano fazę stabilizacji i tych, u których pominięto ten etap.

Ustalenie kiedy pacjent jest gotowy do rozpoczęcia drugiej fazy leczenia (przepracowywania traumatycznych wspomnień), opiera się bardziej na klinicznym doświadczeniu. Bierze się pod uwagę czynniki takie jak: zdolność do regulowania emocji (lub korzystania z pomocy terapeuty w tym zakresie), zdolność do utrzymywania podwójnej uwagi (dual attention), zdolność do zauważania wrażeń cielesnych i tolerowania ich, ko-świadomość (między częściami dysocjacyjnymi w zaburzeniach dysocjacyjnych), posiadanie zewnętrznych źródeł wsparcia poza terapią.

 

Dolores Mosquera  is a psychologist and psychotherapist. She is the director of the Institute for the Study of Trauma and Personality Disorders (INTRA-TP) in A Coruña, Spain, a private institution where she has worked with EMDR therapy for many years on cases related to severe traumatization. She is an EMDR Europe Consultant and Facilitator. She has extensive teaching experience, leading seminars, workshops, and lectures nationally and internationally. She has published many books and articles on personality disorders, complex trauma, and dissociation, and is a recognized expert in this field. She collaborates with the Programa de Atención Psicolóxica a Mulleres que sufren Violencia de Xénero (PAPMVX, Galician acronym for Psychological Counseling Program for Women Victims of Domestic Violence), Abramos o Círculo: Programa de atención psicolóxica a hombres con conductas violentas (Let’s Open the Circle: Psychological Counseling Program for Males with Violent Behavior), and the Red Nacional de Psicólogos para la Atención a Víctimas del Terrorismo (National Psychologist Network for the Assistance of Victims of Terrorism). She has published numerous books, available at Amazon.

 

EMDR w leczeniu traumy

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) jest metodą terapeutyczną rozwiniętą przez Francine Shapiro w 1987 roku i rozwijaną intensywnie w kolejnych latach. Opiera się na założeniu, że nieprawidłowo przechowywane wspomnienia stanowią podstawę do rozwoju psychopatologii. Przetworzenie tych wspomnień (AIP, Adaptive Information Processing), pozwala na zintegrowanie ich z istniejącymi sieciami pamięci i na rozwijanie się bardziej adaptacyjnych sposobów myślenia, przeżywania oraz działania. Mechanizm działania i terapeutyczne znaczenie ruchów gałek ocznych nie został jednak do tej pory potwierdzony naukowo (nadal na ten temat toczy się dyskusja).

EMDR to terapia wykorzystująca stymulację obu półkul mózgowych (BLS, bilateral stimmulation) za pomocą ruchu gałek ocznych albo odpowiednich bodźców dotykowych lub dźwiękowych. Stosowano ją głównie do leczenia traumy, chociaż rośnie ilość doświadczeń w wykorzystywaniu tej metody także w innych zaburzeniach, np. w psychozie lub zaburzeniach osobowości.  Niektórzy klinicyści wskazują jednak na konieczność zachowania ostrożności w stosowaniu tej metody – szczególnie w przypadku osób z ukrytymi (niezdiagnozowanymi) zaburzeniami dysocjacyjnymi, u których przedwczesna reaktywacja przytłaczających doświadczeń traumatycznych, bez odpowiedniego przygotowania pacjenta i uzyskania przez niego stabilizacji, może skutkować nagłym pogorszeniem stanu zdrowia. 

Więcej informacji: EMDR

W Polsce funkcjonuje Polskie Towarzystwo Terapii EMDR, które dokonuje akredytacji szkoleń w tej metodzie zgodnie z wytycznymi Towarzystwa Europejskiego.