PROGRAM CERTYFIKACYJNY W DIAGNOZOWANIU ZABURZEŃ ZWIĄZANYCH Z TRAUMĄ

OPIS

Zapraszamy profesjonalistów do udziału w programie certyfikacyjnym w diagnozowaniu zaburzeń związanych z traumą. Program ma na celu przekazanie wiedzy i rozwój umiejętności potrzebnych do diagnozowania zaburzeń pourazowych, a w szczególności złożonych zaburzeń dysocjacyjnych. Obecnie w Polsce istnieje duży deficyt profesjonalistów mających doświadczenie w tym obszarze i do których można kierować pacjentów dysocjacyjnych w celu przeprowadzenia rzetelnej diagnostyki. Wykaz absolwentów programu będzie dostępny na stronie traumaidysocjacja.pl i estd.org. Ukończenie programu będzie podstawą do ubiegania się o certyfikat diagnosty Europejskiego Towarzystwa Traumy i Dysocjacji (ESTD), którego zasady są obecnie opracowywane. 

Program składa się z dwóch modułów szkoleniowych (podstawowego i zaawansowanego) oraz superwizji (konsultacji procesów diagnostycznych). Każdy z modułów szkoleniowych obejmuje dwa dni szkoleniowe. 

Warunki ukończenia programu:

• Ukończenie szkolenia podstawowego: obejmuje 20 godzin dydaktycznych i odpowiada warsztatom z diagnozy/diagnozy różnicowej zaburzeń dysocjacyjnych w oparciu o wywiad TADS-I, które były prowadzone w ostatnich latach w Polsce. Absolwenci tych warsztatów będą mieli zaliczoną tę część programu. W trakcie szkolenia podstawowego poruszane są zagadnienia, takie jak:
  • pojęcie traumy i jej skutki kliniczne, spektrum zaburzeń związanych z traumą, złożoność pojęcia dysocjacji: zjawiska, objawy i zaburzenia dysocjacyjne dysocjacja, Teoria Strukturalnej Dysocjacji Osobowości, rozpoznawanie zaburzeń dysocjacyjnych w odniesieniu do klasyfikacji psychiatrycznej; 
  • wywiad TADS-I: szczegółowe omówienie poszczególnych sekcji, rozumienie idei stojącej za każdym z pytań, typowe odpowiedzi pacjentów z różnymi zaburzeniami;
• Ukończenie szkolenia zaawansowanego: obejmuje 20 godzin dydaktycznych i stanowi poszerzenie wiedzy w zakresie diagnozowania. W trakcie szkolenia omówione są dodatkowo narzędzia do diagnozy dzieci i młodzieżyoraz inne niż TADS-I wywiady diagnostyczne. Nacisk położony jest na rozwijające umiejętności warsztatowych.
• 15 godzin superwizji (konsultacji klinicznych) w formie spotkań indywidualnych lub grupowych, na których omówiono przynajmniej 5 przypadków z własnej pracy diagnostycznej; konsultacje te będą organizowane w formie stacjonarnej lub online przez dr hab. Igora Pietkiewicza lub dr n.med Radosława Tomalskiego.
• Przygotowanie dwóch opisów procesu diagnostycznego opartego na wywiadzie TADS-I z pacjentami z zaburzeniami dysocjacyjnymi lub złożonym PTSD.
• Pozytywne zaliczenie testu wiedzy.

Aby zgłosić chęć udziału w programie certyfikacyjnym należy wypełnić formularz zgłoszeniowy w serwisie www.e-psyche.eu/wydarzenia

Inwentarz objawów dysocjacyjnych u dziecka

Child Dissociative Checklist, CDC

Inwentarz objawów dysocjacyjnych u dziecka (Child Dissociative Checklist, CDC) został stworzony z myślą o badaniu przesiewowym dzieci pod kątem objawów dysocjacyjnych na podstawie obserwacji opiekuna (Putnam, Helmers & Trickett, 1993). W kolejnych latach dokonywano modyfikacji inwentarza (Putnam & Peterson, 1994), a obecnie używana jest wersja 3.0.

Inwentarz wypełniany jest przez osobę, która zna dziecko i obserwuje jego zachowania: rodzica, opiekuna lub nauczyciela. Wypełnienie polega na określeniu prawdziwości (adekwatności) każdego stwierdzenia w odniesieniu do dziecka. Odpowiedzi udzielane są w odniesieniu do okresu ostatnich 12 miesięcy na 3-stopniowej skali Likerta:

0=nieprawdziwe
1=częściowo lub czasami prawdziwe
2=bardzo trafne/ prawdziwe

Inwentarz obejmuje 20 sformułowań, a ostateczny wynik uzyskuje się po prostym zsumowaniu punktów z każdej odpowiedzi. Punkt odcięcia dla zaburzeń dysocjacyjnych na podstawie badań w Stanach Zjednoczonych wyniósł ≥12. Inwentarz stosowany jest dla dzieci w wieku 4-14 lat.

Dzieci z rozpoznaniem DID uzyskiwały średni wynik 24,5 (SD 5,2), dzieci z rozpoznaniem innych złożonych zaburzeń dysocjacyjnych (DDNOS) 16,8 (SD 4,7), natomiast dziewczynki z nadużyciem seksualnym, ale BEZ zaburzeń dysocjacyjnych uzyskiwały średni wynik 6 (SD 5,2). Grupa kontrolna uzyskiwała średni wynik 2,3 (SD 2,3).

Inwentarz w polskim tłumaczeniu wkrótce będzie dostępny na www.traumaidysocjacja.pl w zakładce NARZĘDZIA.

LITERATURA

Putnam, F. W., Helmers, K., & Trickett, P. K. (1993). Development, reliability, and validity of a child dissociation scale. Child Abuse & Neglect, 17(6), 731-741.

Putnam, F. W., & Peterson, G. (1994). Further validation of the Child Dissociative Checklist. Dissociation: Progress in the dissociative disorders.

Wherry, J., Neil, D., & Taylor, T. (2009). Pathological Dissociation as Measured by the Child Dissociative Checklist. Journal of Child Sexual Abuse, 18(1), 93–102. doi:10.1080/10538710802584643

Zaburzenia dysocjacyjne u dzieci i młodzieży

Zaburzenia dysocjacyjne u dzieci i młodzieży prezentują wiele trudności diagnostycznych i terapeutycznych, a trudności te wydają się jeszcze większe niż u dorosłych. Problemy diagnostyczne wynikają ze słabego rozpowszechnienia wiedzy na temat tego zaburzenia, jego objawów i sposobów diagnozowania, co związane jest z nieobecnością informacji na ten temat w programach szkolenia psychoterapeutów, psychologów i psychiatrów. Niewielu klinicystów bierze pod uwagę rozpoznanie u dzieci złożonych zaburzeń dysocjacyjnych takich jak dysocjacyjne zaburzenie tożsamości (DID), choć wiadomo, że większość dorosłych z DID ma już wyraźne cechy zaburzenia w dzieciństwie. Przekłada się to na błędne rozpoznawanie u dzieci z DID np. zaburzeń afektywnych dwubiegunowych lub zaburzeń z kręgu schizofrenii. Diagnozowanie  zaburzeń dysocjacyjnych jest utrudnione również przez brak narzędzi diagnostycznych oraz ograniczony dostęp do szkoleń w tym zakresie.

Badania naukowe nad rozpoznawaniem i leczeniem zaburzeń dysocjacyjnych u dzieci są również obszarem niewystarczająco rozwiniętym. Dysponujemy głównie opisami pojedynczych przypadków lub ich serii, z których większość pochodzi z lat ’80 i ’90 XX wieku. Co ciekawe, prawie wszystkie te przypadki (93% z 255 opisanych) zostały zidentyfikowane już w trakcie trwającej terapii (Boysen, 2011).

Jednakże, kiedy w systematyczny sposób poddano badaniom przesiewowym młodzież w wieku 11-17 lat korzystającą z poradni psychiatrycznej uzyskano zupełnie inne wyniki (Sar i wsp, 2014). Wśród 176 pacjentów, którzy zgłosili się do poradni w ciągu 2 miesięcy, aż 33 osoby spełniało kryteria diagnozy złożonych zaburzeń dysocjacyjnych, w tym 12 dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości (DID). Diagnoza została postawiona na podstawie testów przesiewowych oraz ustrukturyzowanego wywiadu klinicznego SCID-D na podstawie kryteriów DSM-IV. Jednakże ze 116 pacjentów zaproszonych na pogłębione badanie ostatecznie wzięło w nim udział jedynie 73 osoby. Oznacza to, że częstość zaburzeń dysocjacyjnych w tej grupie mogła być większa, biorąc pod uwagę silną tendencję do unikania charakterystyczną dla pacjentów z zaburzeniami dysocjacyjnymi. 

Terapia złożonych zaburzeń dysocjacyjnych jest niezwykle wymagającym zadaniem, które w przypadku dzieci prezentuje dodatkowe trudności związane z zależnością od opiekunów i możliwym bieżącym nadużyciem. Poznanie ogólnych zasad psychoterapii tych zaburzeń może stanowić drogowskaz dla terapeutów, którzy pracują z dziećmi i młodzieżą z doświadczeniem traumy.  Z tego względu Komisja ds. Dzieci i Młodzieży Europejskiego Towarzystwa Traumy i Dysocjacji (European Society for Trauma and Dissociation, ESTD) przygotowała zalecenia kliniczne dotyczące diagnozy i leczenia dzieci i młodzieży z objawami i zaburzeniami dysocjacyjnymi. Zalecenia te w polskiej wersji językowej dostępne będą wkrótce w zakładce WIEDZA na stronie www.traumaidysocjacja.pl

Boysen, G. A. (2011). The scientific status of childhood dissociative identity disorder: A review of published research. Psychotherapy and psychosomatics, 80(6), 329-334. doi: 10.1159/000323403

Sar, V., Önder, C., Kilincaslan, A., Zoroglu, S. S., & Alyanak, B. (2014). Dissociative identity disorder among adolescents: prevalence in a university psychiatric outpatient unit. Journal of Trauma & Dissociation, 15(4), 402-419.